Truyện ngắn: “Ai cũng khóc” – Lydia Davis
Lydia Davis sinh năm 1947 ở Northampton, Massachusetts. Là một nhà văn nổi tiếng với các tác phẩm truyện cực ngắn và dịch giả của nhiều nhà văn Pháp như Marcel Proust, Gustave Flaubert, Maurice Blanchot, Pierre-Jean Jouve, và Michel Foucault, bà được trao giải Man Booker Quốc tế năm 2013 và gần đây nhất là giải PEN/Malamud cho truyện ngắn năm 2020.
Ai cũng khóc
Sống trên đời này thật không dễ. Người ta liên tục bị những thứ nhỏ nhặt chẳng ra đâu vào đâu làm cho khó chịu: người này bị bạn bè xúc phạm, người kia bị gia đình bỏ bê, người kia nữa thì lại có một cuộc cãi vã tồi tệ với vợ hay đứa con mới lớn.
Thường thì khi không vui người ta khóc. Đấy là điều tự nhiên. Hồi còn trẻ, một thời gian ngắn tôi làm việc ở một văn phòng. Gần đến giờ ăn trưa, khi mọi người trong văn phòng đói và mệt và cáu, họ sẽ bắt đầu khóc. Sếp sẽ đưa cho tôi một tài liệu để gõ, và tôi sẽ gạt nó ra. Anh ta sẽ hét vào mặt tôi, “Gõ đi!” Tôi sẽ hét lại, “Không!” Anh ta sẽ trở nên nóng nảy với cái điện thoại và dộng nó vào giá đỡ. Đến lúc chuẩn bị đi ăn, những giọt nước mắt thất vọng sẽ chảy ròng ròng trên má anh ta. Giả mà một người quen ghé qua văn phòng để đưa anh ta đi ăn, anh ta cũng quay lưng lại và phớt lờ người đó. Rồi mắt người đó cũng rưng rưng.
Ăn trưa xong, chúng tôi thường cảm thấy dễ chịu hơn, và văn phòng lại tràn ngập những tiếng ồn ào và nhộn nhịp thông thường, mọi người mang theo các tệp tài liệu và vội vã bước đi chỗ này chỗ kia, những tràng cười bất ngờ vang lên từ các ngăn làm việc. Công việc sẽ diễn ra tốt đẹp cho đến tận chiều muộn. Sau đó, khi tất cả lại đói và mệt, thậm chí còn mệt hơn cả buổi sáng, chúng tôi lại bắt đầu khóc.
Hầu hết chúng tôi vẫn tiếp tục khóc khi rời văn phòng. Trong thang máy, chúng tôi huých khuỷu tay vào nhau, và đi bộ đến tàu điện ngầm chúng tôi nhìn chằm chằm vào những người đang đi về phía mình. Trên cầu thang xuống tàu điện ngầm, chúng tôi cứ thế chen xuống qua đám đông đang đi lên.
Đó là mùa hè. Ngày ấy các toa tàu điện ngầm còn chưa có điều hòa, và khi chúng tôi đứng chen chúc bên nhau, lắc lư giữa các trạm dừng, nước mắt lại ướt trên má, mồ hôi chảy dọc xuống lưng và chân, bàn chân của những người phụ nữ sưng lên trong giày chật.
Một số người sẽ dần dần nín khóc trên đường về, nhất là khi họ đã tìm được một chỗ ngồi. Họ sẽ chớp đôi lông mi ướt và mãn nguyện mút ngón tay trong lúc đọc báo và sách, mắt vẫn long lanh.
Có thể hôm đó họ không khóc một lần nào nữa. Tôi không biết, bởi vì tôi không ở cùng họ—tôi chỉ có thể tưởng tượng. Bản thân tôi không hay khóc ở nhà, ngoại trừ ở bàn ăn, nếu bữa tối rất đáng thất vọng, hoặc nếu giờ đi ngủ đến gần, bởi vì tôi không thực sự muốn đi ngủ, bởi vì tôi không muốn hôm sau phải dậy đi làm. Nhưng cũng có thể những người khác đã khóc ở nhà, có thể là khóc rồi lại nín cả buổi tối, tùy vào những gì họ tìm được ở đó.
Lydia Davis, “Everyone Cried,” The New Yorker (July 4, 2019).
Copyright © 2019 by Lydia Davis | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 