“Nhớ Mikhail Bulgakov” – Anna Akhmatova
Anna Akhmatova sinh năm 1889 ở Odessa. Năm 1910 bà kết hôn với nhà thơ Nikolai Gumilev và cùng chồng và các nhà thơ như Osip Mandelstam và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme. Năm 1912 bà xuất bản tập thơ đầu và chỉ trong chín năm bà cho ra đời thêm bốn tập thơ khác. Năm 1918 bà ly hôn với Gumilev và kết hôn với Vladimir Shileyko cho đến khi ly dị năm 1926, trong khi Gumilev bị Cheka hành quyết năm 1921. Bà có thêm một mối tình nữa với Nikolai Punin, người qua đời trong Gulag năm 1953. Thơ của Akhmatova bị chính quyền cấm xuất bản cho đến năm 1940, rồi một lần nữa sau khi Thế chiến II kết thúc. Hai tuyển tập thơ của bà được xuất bản trở lại vào các năm 1958 và 1961, nhưng phải đến năm 1987 tác phẩm vĩ đại của bà về cuộc Đại thanh trừng, Requiem (Cầu hồn), mới được xuất bản ở Liên Xô. Thay vì chọn cuộc sống lưu vong như nhiều nhà thơ cùng thời, bà ở lại Leningrad cho đến khi qua đời năm 1966.
Nhớ Mikhail Bulgakov
Này cho anh, thay vì bông hồng mộ,
Thay vì những khói hương;
Anh đã sống rất nghiệt và đến cùng anh đã
Mang một nỗi lộng lẫy khinh thường.
Anh đã uống, đã cười như chỉ mình anh thế,
Và ngạt thở sau những bức tường nồng,
Và đón vào mình vị khách hãi hùng
Và ở lại một mình với ả.
Anh đi rồi, hết thảy đều im lặng
Về một đời đau xót và thanh cao,
Chỉ giọng tôi, như một tiếng sáo chao
Trong đám tang của anh lặng lẽ.
Ôi, ai dám tin rằng tôi, nửa điên,
Tôi, kẻ khóc cho những ngày đã mất,
Tôi, âm ỉ trên một ngọn lửa tàn,
Đã mất đi tất cả, quên hết –
Tôi sẽ nhớ một người đầy sức lực,
Và ý chí, những dự định tươi vui,
Người như hôm qua còn trò chuyện cùng tôi,
Giấu cơn run của nỗi đau trần thế.
Anna Akhmatova, “Памяти М. А. Булгакова” (1940).
Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 