“Một lời cầu nguyện” – Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges (1899–1986) là một nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.
Một lời cầu nguyện
Miệng tôi đã nói và sẽ nói, hàng ngàn lần và bằng hai ngôn ngữ thân thiết với tôi, Kinh Lạy Cha của chúng ta, nhưng tôi chỉ hiểu được một phần. Sáng nay, buổi sáng đầu tiên của tháng Bảy năm 1969, tôi muốn thử một lời cầu nguyện cá nhân, không phải được truyền dạy. Tôi biết đây là một việc làm đòi hỏi nhiều hơn sự chân thành của con người. Hiển nhiên là, ngay từ đầu, tôi đã không được phép hỏi xin điều gì. Xin rằng bóng tối không che lấy mắt tôi thì thật là điên rồ; tôi biết hàng ngàn người mắt sáng mà không đặc biệt hạnh phúc, công chính hay khôn ngoan. Tiến trình của thời gian là một mạng lưới các hệ quả và nguyên nhân, bởi vậy hỏi xin bất cứ lòng thương xót nào, dù nhỏ đến mấy, cũng là hỏi xin một mắt xích trong mạng lưới sắt ấy bị phá vỡ, là hỏi xin rằng nó đã bị phá vỡ. Không ai xứng đáng nhận được một phép lạ như vậy. Tôi cũng không thể cầu xin được tha thứ cho những lỗi lầm của tôi; tha thứ là hành động của kẻ khác và chỉ mình tôi mới có thể cứu tôi. Sự tha thứ thanh tẩy kẻ bị xâm phạm, không phải kẻ xâm phạm, người mà nó không hề quan tâm. Sự tự do ý chí có lẽ là ảo tưởng, nhưng tôi có thể cho, hay mơ rằng tôi cho. Tôi có thể cho lòng can đảm mà tôi không có; tôi có thể cho niềm hy vọng không có trong tôi; tôi có thể dạy cho người khác cái ý chí học hỏi cái mà tôi hầu như không biết hoặc chỉ thoáng thấy được. Tôi muốn được nhớ đến như một người bạn hơn một nhà thơ; cứ để ai đó lặp lại một nhịp từ Dunbar hay Frost hay một người nào đó đã thấy cái cây chảy máu lúc nửa đêm, cây Thập tự giá, và nghĩ rằng lần đầu anh ta nghe thấy nó là từ môi tôi. Những cái còn lại không quan trọng; tôi mong sự lãng quên sẽ không lần lữa. Chúng ta không biết các thiết kế của vũ trụ, nhưng biết rằng suy nghĩ một cách sáng suốt và hành động một cách công chính là để giúp những thiết kế ấy, thứ sẽ không bao giờ được tiết lộ cho chúng ta.
Tôi muốn chết hoàn toàn; tôi muốn chết với kẻ đồng hành này, thân xác của tôi.
Jorge Luis Borges, “Una oración,” Elogio de la sombra (Emecé Editores, 1969).
Copyright © 1969 by Jorge Luis Borges | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 