“Thêm một ngày” – Czesław Miłosz
Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.
Thêm một ngày
Sự hiểu biết về cái thiện và ác được trao cho trong dòng chảy của máu.
Trong sự nép mình vào mẹ của đứa trẻ, vì bà an toàn và ấm áp,
Trong nỗi sợ ban đêm khi chúng ta còn nhỏ, trong nỗi kinh hoàng của nanh vuốt dã thú và sự hãi hùng của những căn phòng tối,
Trong tình yêu mới lớn, nơi niềm vui thơ ấu thành hiện thực.
Chúng ta có nên hạ thấp ý tưởng bởi vì những khởi đầu khiêm tốn của nó?
Hay nên nói rõ ràng rằng cái thiện là ở phía người sống
Và cái ác là ở phía một sự hủy diệt đang rình rập nuốt chửng chúng ta?
Phải, cái thiện là đồng minh của hiện hữu còn tấm gương của cái ác là hư vô,
Cái thiện sáng, cái ác tối, cái thiện cao, cái ác thấp,
Theo bản chất của thân xác chúng ta, ngôn ngữ chúng ta.
Có thể nói tương tự về cái đẹp. Nó không nên tồn tại.
Không những không có lý do cho nó, mà còn có một lập luận chống.
Song nhất định là nó tồn tại, và khác sự xấu xí.
Tiếng chim ngoài cửa sổ khi chúng chào buổi sáng
Và những sọc óng ánh sáng rực trên sàn nhà,
Hay chân trời với đường gợn sóng nơi bầu trời màu đào giao ngọn núi xanh thẳm.
Hay kiến trúc của cây, sự thanh mảnh của một cái cột bao quanh xanh mướt.
Tất cả, chẳng đã được gợi lên trong nhiều thế kỷ
Như bí ẩn mà, trong một tích tắc, sẽ bất ngờ được tiết lộ?
Và người nghệ sĩ già nghĩ rằng cả đời mình ông đã chỉ luyện bàn tay.
Thêm một ngày và ông sẽ bước vào cốt lõi như người ta bước vào một bông hoa.
Và tuy cái thiện thì yếu, cái đẹp lại rất mạnh.
Cái phi hiện hữu tràn lan, và khắp nơi nó hóa thành tro những khoảng rộng hiện hữu,
Nó giả dạng trong những hình dạng và màu sắc bắt chước sự tồn tại
Và không ai có thể biết được, nếu không biết rằng nó xấu xí.
Và khi người ta không còn tin có thiện và ác
Chỉ cái đẹp mới gọi đến họ và cứu rỗi họ
Để họ vẫn biết cách nói: cái này đúng và cái kia sai.
Czesław Miłosz, “One More Day,” Unattainable Earth, trans. author and Robert Hass (Ecco Press, 1986).
Copyright © 1986 by Czesław Miłosz | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 