“Vườn những lạc thú trần gian” – Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.

Vườn những lạc thú trần gian

1. MÙA HÈ

Dưới nắng tháng Bảy họ dẫn tôi đến bảo tàng Prado,
Thẳng đến căn phòng nơi bức Vườn những lạc thú trần gian
Đã được chuẩn bị cho tôi. Để tôi chạy vào vùng nước của nó
Ngập mình trong đó và nhận ra chính mình.

Thế kỷ hai mươi đang đi đến hồi kết thúc.
Tôi sẽ bị nhốt trong nó như một con ruồi trong hổ phách.
Tôi đã già nhưng lỗ mũi của tôi thèm muốn những mùi hương mới
Và qua năm giác quan tôi đã nhận được một phần chung trái đất
Của những người dẫn tôi, các chị em và những người tình của chúng ta.

Họ bước nhẹ sao! Hông trong quần, không phải những chiếc váy dài,
Chân mang xăng đan, không phải những đôi cothurnus,
Tóc không được cặp bằng một chiếc kẹp mai rùa.
Song vẫn như trước, được đổi mới bởi mặt trăng, Luna,
Trong một dàn hợp xướng mãi ngợi ca Venus.

2. QUẢ CẦU

Nó diễn ra bên trong một quả bóng trong suốt,
Trên nó Chúa Cha, nhỏ bé, râu ngắn,
Ngồi với một cuốn sách, bao trong những đám mây tối.
Ngài đọc một câu thần chú và mọi thứ được tạo ra.
Trái đất vừa hiện lên, nó đã sinh ra cỏ và cây.
Chúng ta là những kẻ được ban cho những ngọn đồi xanh
Và cho chúng ta, tia sáng xuống từ những mây mù mở.
Ai cầm quả bóng trong tay? Có lẽ Chúa Con.
Và trong đó là cả Trần gian, Thiên đường và Địa ngục.

3. THIÊN ĐƯỜNG

Dưới chòm sao của tôi, Cự Giải, một đài phun hồng
Đổ ra bốn dòng chảy, nguồn của bốn con sông.
Song tôi không tin nó. Tôi đã tự kiểm chứng
Chòm sao ấy không may mắn. Còn nữa, chúng ta ghê tởm
Cái hàm chuyển động của những con cua, và những nghĩa địa
Đá vôi của biển. Đấy, là Suối nguồn
Sự sống đó ư? Có răng, sắc bén,
Với cái màu ngây thơ, lừa dối. Và bên dưới,
Ngay nơi những con chim đậu, bẫy kính đặt bằng keo.
Voi trắng, hươu cao cổ trắng, kỳ lân trắng,
Những sinh vật đen sì dưới ao. Sư tử xé xác nai.
Mèo ngậm chuột trong miệng. Một con thằn lằn ba đầu,
Một con cò quăm ba đầu, ý nghĩa của chúng không rõ.
Hay một con chó hai chân, rõ ràng là một điềm xấu.
Adam ngồi trong sự kinh ngạc. Bàn chân chàng
Chạm vào chân của Đấng Kitô, người dẫn Eva đến
Và giữ tay phải của nàng bằng tay trái trong khi giơ
Hai ngón phải lên như người giảng đạo.
Nàng là ai, và nàng sẽ là ai, người yêu dấu
Từ Sách Diễm ca? Đấng Trí tuệ-Sophia,
Kẻ rù quến này, Mẹ và Ecclesia?
Như thế chàng đã tạo ra nàng người sẽ sinh ra chàng?
Chàng có được cái hình dạng con người từ đâu
Trước khi những năm tháng, thế kỷ bắt đầu?
Con người, anh ta có tồn tại trước khởi đầu hay không?
Và dựng nên một Thiên đường, dẫu không trọn vẹn,
Để rồi nàng có thể hái trái cấm, nàng, kẻ bí ẩn,
Người Adam ngắm nhìn mà không hiểu?
Tôi là hai người họ, gộp đôi. Tôi đã ăn từ cái Cây
Kiến thức. Tôi đã bị thanh gươm của tổng thiên thần trục xuất.
Trong đêm tôi cảm thấy mạch nàng. Sự hữu tử của nàng.
Và chúng ta đã tìm kiếm cái chốn thực sự kể từ đó.

4. TRẦN GIAN

Cưỡi chim, cảm nhận dưới đùi chúng ta lông vũ mềm
Của những con sẻ vàng, vàng anh, bói cá,
Hay thúc cho những con sư tử chạy, kỳ lân, báo,
Bộ lông cọ vào sự trần truồng của chúng ta,
Chúng ta đi vòng vòng trên những vùng nước đầy sức sống,
Những tấm gương từ đó nổi lên đầu một người nam và nữ,
Hay một cánh tay, hay ngực tròn của các nhân ngư.
Mỗi ngày ở đây là một ngày thu hái trái mọng.
Hai ta cắn những quả dâu rừng
To hơn con người, nhúng mình vào những quả anh đào,
Chúng ta ướt sũng với nước vang của chúng,
Chúng ta ca tụng những màu đỏ yên chi
Và đỏ chu sa, như màu đồ chơi treo trên cây Noel.
Chúng ta nhiều người, cả bộ lạc thành bầy,
Và giống nhau đến mức sự làm tình của chúng ta
Ngọt ngào và trơ trẽn như một trò trốn tìm.
Và chúng ta khóa mình trong những vương miện hoa
Hay trong những quả bóng trong suốt, lóng lánh.
Trong khi đó bầu trời đầy những dấu hiệu của mặt trăng
Để chuẩn bị cho những lễ cưới giả kim thuật của các hành tinh.

5. LẠI TRẦN GIAN

Không thể hiểu được, những thứ của trái đất này.
Sự hấp dẫn của nước. Sự hấp dẫn của trái cây.
Sự hấp dẫn của hai bầu vú và mái tóc dài của một cô gái.
Trong màu hồng, màu đỏ son, trong màu của những cái ao
Chỉ tìm thấy trong vùng Hồ Xanh gần Wilno.
Và vô số, không thể hình dung, bầy côn trùng tụ họp
Trong nếp gấp vỏ cây, trong mắt kính viễn vọng
Cho một đám cưới bất tận,
Cho sự bùng cháy của đôi mắt, một điệu nhảy ngọt ngào
Trong các nguyên tố của khí, biển, đất và các hang động ngầm,
Để trong một thoáng chốc không tồn tại cái chết
Và thời gian không xổ ra như một cuộn len
Bị ném xuống một vực thẳm.

Czesław Miłosz, “The Garden of Earthly Delights,” Unattainable Earth, trans. author and Robert Hass (Ecco Press, 1986).

Copyright © 1983 by Czesław Miłosz | Nguyễn Huy Hoàng dịch.