“Tôi đã học được gì từ Jeanne Hersch” – Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.

Tôi đã học được gì từ Jeanne Hersch

1. Lý trí là món quà của Thượng Đế và chúng ta nên tin vào khả năng thông hiểu thế giới của nó.

2. Họ đã sai, những kẻ muốn phá hoại lòng tin của chúng ta vào lý trí bằng cách liệt kê những thế lực muốn tước đoạt nó: đấu tranh giai cấp, libido, ý chí quyền lực.

3. Chúng ta nên ý thức rằng sự tồn tại của chúng ta khép kín bên trong vòng tròn các tri giác của nó, nhưng không thu nhỏ hiện thực thành những giấc mơ và những bóng ma của tâm trí.

4. Sự thật là bằng chứng của tự do và dấu hiệu của nô lệ là dối trá.

5. Thái độ đúng đắn đối với tồn tại là tôn trọng và chúng ta phải, do đó, tránh bầu bạn với những kẻ hạ thấp tồn tại bằng sự mỉa mai và ca ngợi sự hư vô.

6. Ngay cả khi chúng ta bị buộc tội là kiêu ngạo, vẫn phải có một thứ bậc nghiêm ngặt trong đời sống tinh thần của chúng ta.

7. Chứng nghiện của giới trí thức thế kỷ XX là baratin, lảm nhảm vô trách nhiệm.

8. Trong thứ bậc các hoạt động của con người, nghệ thuật cao hơn triết học, nhưng triết học tồi có thể làm hỏng nghệ thuật.

9. Sự thật khách quan tồn tại, tức là, trong hai phát biểu trái ngược nhau thì một là đúng và một là sai, trừ một số trường hợp xác định mà việc duy trì mâu thuẫn là chính đáng.

10. Bất kể số phận của các giáo phái tôn giáo là như thế nào, chúng ta nên duy trì một “đức tin triết học,” tức là, niềm tin vào sự siêu việt, như một đặc điểm thiết yếu của tính người.

11. Thời gian chỉ loại trừ và đẩy vào quên lãng những công việc của bàn tay và trí óc chúng ta mà đã tỏ ra là vô ích trong việc xây dựng, thế kỷ này qua thế kỷ khác, tòa nhà vĩ đại của nền văn minh.

12. Trong cuộc sống chúng ta đừng tuyệt vọng vì những sai lầm và tội lỗi của mình, bởi quá khứ không bao giờ khép lại và đón nhận ý nghĩa chúng ta trao cho nó qua những hành động tiếp theo.

Czesław Miłosz, “What I Learned from Jeanne Hersch,” New and Collected Poems, 1931-2001, trans. author and Robert Hass (Ecco Press, 2001).

Copyright © 2000 by Czesław Miłosz | Nguyễn Huy Hoàng dịch.