“Chàng từng hay ghen, lo lắng, dịu dàng” – Anna Akhmatova
Anna Akhmatova sinh năm 1889 ở Odessa. Năm 1910 bà kết hôn với nhà thơ Nikolai Gumilev và cùng chồng và các nhà thơ như Osip Mandelstam và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme. Năm 1912 bà xuất bản tập thơ đầu và chỉ trong chín năm bà cho ra đời thêm bốn tập thơ khác. Năm 1918 bà ly hôn với Gumilev và kết hôn với Vladimir Shileyko cho đến khi ly dị năm 1926, trong khi Gumilev bị Cheka hành quyết năm 1921. Bà có thêm một mối tình nữa với Nikolai Punin, người qua đời trong Gulag năm 1953. Thơ của Akhmatova bị chính quyền cấm xuất bản cho đến năm 1940, rồi một lần nữa sau khi Thế chiến II kết thúc. Hai tuyển tập thơ của bà được xuất bản trở lại vào các năm 1958 và 1961, nhưng phải đến năm 1987 tác phẩm vĩ đại của bà về cuộc Đại thanh trừng, Requiem (Cầu hồn), mới được xuất bản ở Liên Xô. Thay vì chọn cuộc sống lưu vong như nhiều nhà thơ cùng thời, bà ở lại Leningrad cho đến khi qua đời năm 1966.
Chàng từng hay ghen, lo lắng, dịu dàng
Chàng từng hay ghen, lo lắng, dịu dàng,
Từng yêu tôi như mặt trời của Chúa,
Và để nó thôi hát về quá khứ,
Chàng đã giết con chim trắng của tôi.
Chàng thủ thỉ, vào phòng lúc hoàng hôn:
“Hãy yêu anh, hãy cười, thơ hãy viết!”
Con chim vui tôi nói lời vĩnh biệt
Bên gốc trăn sau một cái giếng tròn.
Tôi đã hứa với chàng sẽ không khóc
Nhưng trái tim tôi đã hóa đá rồi,
Và dường như luôn luôn ở mọi nơi
Tôi nghe thấy giọng ngọt ngào chim trắng.
Anna Akhmatova, “Был он ревнивым, тревожным и нежным” (1914).
Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 