“Cleopatra” – Anna Akhmatova
Anna Akhmatova sinh năm 1889 ở Odessa. Năm 1910 bà kết hôn với nhà thơ Nikolai Gumilev và cùng chồng và các nhà thơ như Osip Mandelstam và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme. Năm 1912 bà xuất bản tập thơ đầu và chỉ trong chín năm bà cho ra đời thêm bốn tập thơ khác. Năm 1918 bà ly hôn với Gumilev và kết hôn với Vladimir Shileyko cho đến khi ly dị năm 1926, trong khi Gumilev bị Cheka hành quyết năm 1921. Bà có thêm một mối tình nữa với Nikolai Punin, người qua đời trong Gulag năm 1953. Thơ của Akhmatova bị chính quyền cấm xuất bản cho đến năm 1940, rồi một lần nữa sau khi Thế chiến II kết thúc. Hai tuyển tập thơ của bà được xuất bản trở lại vào các năm 1958 và 1961, nhưng phải đến năm 1987 tác phẩm vĩ đại của bà về cuộc Đại thanh trừng, Requiem (Cầu hồn), mới được xuất bản ở Liên Xô. Thay vì chọn cuộc sống lưu vong như nhiều nhà thơ cùng thời, bà ở lại Leningrad cho đến khi qua đời năm 1966.
Cleopatra
Các đại sảnh thành Alexandria
được một cái bóng ngọt ngào bao phủ.
—Pushkin
Nàng đã hôn lên đôi môi chết của Antony,
Nàng đã quỳ gối trước Augustus và rơi nước mắt…
Đám người hầu đã phản bội. Kèn thắng trận vang lên
Dưới Đại bàng La Mã, và màn sương đêm lẩn khuất.
Và người cuối cùng bị vẻ đẹp của nàng quyến rũ bước vào,
Cao ráo và điển trai, chàng thì thầm hốt hoảng:
“Hắn sẽ sai nàng, như nô lệ, đi trước mặt trong lễ khải hoàn…”
Nhưng cổ thiên nga vẫn nghiêng nghiêng bình thản.
Ngày mai những đứa trẻ sẽ bị cùm. Ôi, còn gì lại
Cho nàng trên đời nữa – ngoài giễu cợt người đàn ông,
Và con rắn đen, như một lời chia tay thương hại,
Bàn tay hờ hững nàng mang đặt lên vốc ngực tròn.
Anna Akhmatova, “Клеопатра” (1940).
Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 