“Độc thoại của một con chó mắc kẹt trong lịch sử” – Wisława Szymborska

Wisława Szymborska (1923–2012) là nhà thơ người Ba Lan. Bà được trao giải Goethe năm 1991, giải Nobel văn chương năm 1996, và Huân chương Đại bàng Trắng của Ba Lan năm 2011.

Độc thoại của một con chó mắc kẹt trong lịch sử

Có những chó và chó. Tôi là chó được chọn.
Có lý lịch đàng hoàng và máu sói trong huyết quản.
Tôi đã sống trên cao, hít hà mùi của những quang cảnh:
những đồng cỏ dưới nắng, những cành sam sau mưa
và những hòn đất dưới tuyết.

Tôi có một mái nhà tử tế và mọi người chăm sóc,
tôi được cho ăn, tắm rửa, chải lông,
và được đưa đi những cuộc dạo vòng.
Một cách tôn trọng, tuy nhiên, và không quá thân mật.
Mọi người đều biết rõ tôi là chó của ai.

Bất cứ con chó lai ghẻ lở nào cũng có thể có chủ.
Nhưng cẩn thận – hãy coi chừng những sự so sánh.
Chủ của tôi là ông chủ tốt nhất.
Ông có một bầy gia súc cung cúc đi theo ông từng bước
và nhìn ông với vẻ ngưỡng mộ sợ hãi.

Có những nụ cười dành cho tôi
với sự ghen tị được che giấu một cách kém cỏi.
Bởi chỉ tôi mới có quyền
chào chủ nhân bằng những bước nhảy chồm,
chỉ tôi mới có thể tạm biệt bằng hàm răng rứt gấu quần.
Chỉ có tôi được phép
tựa đầu vào lòng chủ nhân
để được vuốt ve cưng nựng.
Chỉ có tôi mới có thể giả vờ ngủ với ông
trong khi ông cúi xuống tôi thì thầm.

Ông hay tức giận và to tiếng với người khác.
Ông gầm gừ với họ, ông sủa,
chạy từ tường này sang tường khác.
Tôi đoán ông chỉ thích tôi
và không một ai khác bao giờ.

Tôi cũng có trách nhiệm: chờ đợi, tin tưởng.
Vì ông thường xuất hiện chớp nhoáng rồi biến mất rất lâu.
Điều gì giữ ông dưới những vùng đất thấp, tôi đâu hay.
Nhưng tôi đoán đó là chuyện khẩn cấp,
ít nhất cũng phải khẩn cấp
như cuộc chiến của tôi với lũ mèo
và bất cứ thứ gì động đậy không cần thiết.

Có những vận và mệnh. Của tôi đã thay đổi đột ngột.
Một mùa xuân đến
và ông không còn đó nữa.
Một cảnh rối ren nổ ra trong nhà.
Rương, va ly, hòm được chất lên xe.
Những bánh xe rít lên xuống dốc
rồi im bặt sau khúc quanh.

Có những khúc gỗ vụn, mảnh giẻ cháy trên sân,
những chiếc áo vàng, băng tay với những biểu tượng đen
và rất nhiều hộp các tông bị rách
đổ ra những lá cờ.

Tôi bơ vơ trong cơn hỗn loạn,
ngạc nhiên hơn là tức giận.
Tôi cảm thấy những cái nhìn thù địch trên lông.
Như thể tôi là một con chó vô chủ,
một kẻ lạc đường xâm nhập
bị người ta cầm chổi đuổi ra khỏi bậc.

Ai đó đã giật chiếc vòng cổ đính bạc của tôi,
ai đó đã đá bát tôi đi, đã mấy ngày trống rỗng.
Rồi ai đó khác, trước khi lên đường,
đã nhoài ra ngoài cửa xe
và bắn tôi hai lần.

Hắn thậm chí còn không bắn trúng chỗ phải bắn,
bởi vì tôi đã chết trong một thời gian dài và đau đớn,
trong tiếng vo ve của lũ ruồi xấc xược.
Tôi, con chó của chủ nhân tôi.

Wisława Szymborska, “Monologue of a Dog Ensnared in History,” Monologue of a Dog, trans. Clare Cavanagh and Stanisław Barańczak (Houghton Mifflin Harcourt, 2005).

Copyright © 2004 by Wisława Szymborska | Nguyễn Huy Hoàng dịch.