“Nhà dưỡng lão” – W. H. Auden
W. H. Auden sinh năm 1907 ở York và theo học Văn học Anh tại Christ Church, Đại học Oxford, nơi ông kết bạn với các nhà thơ Cecil Day-Lewis, Louis MacNeice, và Stephen Spender. Ông đến Mỹ năm 1939 và trở thành công dân Hoa Kỳ năm 1946. Auden được trao giải Pulitzer cho thơ năm 1948, giải Bollingen năm 1953, và giải Sách Quốc gia Mỹ cho thơ năm 1956, và từ năm 1956 đến năm 1961 là Giáo sư về Thơ tại Đại học Oxford. Ông qua đời ở Vienna năm 1973.
Nhà dưỡng lão
Tất cả đều bị giới hạn, nhưng mỗi người có mức độ
tổn hại riêng. Nhóm khá nhất có thể tự ăn mặc và chỉnh tề,
có thể đi lại với một cây gậy chống, minh mẫn
để đọc hết một cuốn sách, hoặc chơi các chương nhạc chậm của
các bản xô nát dễ. (Song, có lẽ, chính tự do
xác thịt là nỗi tai hại cho tinh thần của họ: hiểu được
chuyện gì đã xảy ra và tại sao, họ dễ gặp phải
một nỗi rầu nằm ngoài nước mắt.) Rồi những người ngồi xe lăn,
nhóm đa số trung bình, chịu đựng T.V. và, được dẫn dắt
bởi các bác sĩ trị liệu nhân hậu, hát tập thể, rồi
những kẻ cô đơn, lẩm bẩm trong limbo, và cuối cùng
những kẻ bất lực một cách kỳ cùng, không lầm lỗi,
không nghĩ trước, không thể nói, như những cái cây
họ bắt chước. (Cây cối có thể vã mồ hôi vô khối nhưng không bao giờ
tự làm ô uế.) Một sợi dây, tuy thế, nối họ lại: tất cả
xuất hiện khi thế giới, dẫu nhiều điều còn xiên xẹo, đã rộng rãi
hơn, dễ nhìn hơn, những Người Già của nó
có người thăm và một trạm thế tục. (Một đứa trẻ, khi ấy,
mếch lòng với mẹ, có thể đến ẩn náu với bà
để được đánh giá lại và được kể chuyện.) Đến bây giờ,
chúng ta đều biết phải mong đợi điều gì, nhưng thế hệ họ
là thế hệ đầu tiên phai tàn như thế, không ở nhà mà được giao
tới một khu phổ thông đánh số, xếp ngoài lương tâm
như hành lý không mấy ưa.
Trên chuyến tàu điện ngầm
đến dành nửa giờ với một trong số họ, tôi nhớ lại
con người chị trong sự lộng lẫy của những ngày hoa niên,
khi thăm cuối tuần là một niềm vui đoán trước,
không phải việc tốt. Tôi có lạnh lùng không khi ước một giấc ngủ
mau chóng, không đau đớn, cầu, như tôi biết chị cầu,
rằng Chúa hay Tự nhiên sẽ dứt phận sự trên mặt đất của chị?
W. H. Auden, “Old People’s Home,” Epistle to a Godson and Other Poems (Random House, 1972). This poem was first published in The New York Review of Books (July 23, 1970 Issue).
Copyright © 1970 by W. H. Auden | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 