Hai bài thơ tiếng Anh – Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges (1899–1986) là một nhà văn và nhà thơ người Argentina, một nhân vật chủ chốt trong nền văn chương tiếng Tây Ban Nha với những tác phẩm đã trở thành điển phạm của châu Mỹ Latin trong thế kỷ XX. Sách của ông bắt đầu được dịch và xuất bản rộng rãi ở Mỹ và châu Âu sau khi ông được trao giải Prix International cùng Samuel Beckett năm 1961. Danh tiếng quốc tế của ông cũng được củng cố bởi các giải de Cervantes năm 1969 và giải Jerusalem năm 1971, bên cạnh sự bùng nổ của các nhà văn Mỹ Latin thuộc thế hệ sau trong những năm 1960 và 1970.
Hai bài thơ tiếng Anh
Gửi Beatriz Bibiloni Webster de Bullrich
I
Bình minh vô ích tìm thấy tôi nơi một góc phố vắng; tôi đã sống dài hơn đêm.
Đêm là những con sóng kiêu ngạo; những con sóng nặng đầu xanh thẫm nặng trĩu mọi sắc độ của chiến lợi phẩm nằm sâu, nặng trĩu những thứ khó tin và đáng muốn.
Đêm có cái thói của những trao tặng và khước từ huyền bí, của những thứ nửa cho đi, nửa giữ lại, của những niềm vui sướng mang một bán cầu tối. Đêm hành xử như thế, thưa em.
Sự trào dâng ấy, màn đêm ấy, bỏ lại tôi những vụn quen và những kết lạ: vài người bạn không ưa để tán chuyện, nhạc cho những giấc mơ, và khói những tàn tro đắng. Những thứ trái tim đói của tôi không màng.
Ngọn sóng lớn mang em tới.
Những lời, bất cứ lời nào, tiếng cười của em; và em đẹp một cách thật biếng lười và không dứt. Chúng ta trò chuyện và em đã quên đi những lời.
Bình minh váng vất tìm thấy tôi ở một con phố vắng trong thành phố của tôi.
Mặt nghiêng em quay đi, những âm thanh tạo nên tên em, âm điệu của tiếng cười em: đó là những món đồ chơi bóng bảy em bỏ lại cho tôi.
Tôi lật giở chúng dưới bình minh, tôi đánh mất chúng, tôi tìm được chúng; tôi kể chúng cho mấy con chó hoang và mấy vì sao lạc của hừng đông.
Cái cuộc đời phong nhiêu tăm tối của em…
Bằng cách nào đó tôi phải chạm tới em: tôi cất đi những món đồ chơi bóng bẩy em bỏ lại cho tôi, tôi muốn dáng vẻ ẩn giấu của em, nụ cười thật của em – nụ cười cô độc, giễu cợt mà tấm gương em biết.
II
Biết lấy gì để có thể giữ em?
Tôi dâng em những con phố gầy, những hoàng hôn tuyệt vọng, mặt trăng của những ngoại ô khấp khểnh.
Tôi dâng em sự cay đắng của một người đàn ông đã nhìn lâu rất lâu vào vầng trăng cô đơn.
Tôi dâng em tổ tiên tôi, những người đã khuất của tôi, những hồn ma mà người sống vinh danh trên đá cẩm thạch: ông nội tôi bị giết nơi cửa ngõ Buenos Aires, hai phát đạn xuyên phổi, râu ria và đã chết, được lính ông bọc trong một tấm da bò; cụ ngoại tôi – khi mới hăm tư – cầm đầu một đạo quân ba trăm người ở Peru, giờ là những hồn ma trên những con ngựa đã biến mất.
Tôi dâng em bất cứ minh triết nào những cuốn sách của tôi có thể chứa đựng, bất cứ sự đàn ông hay hài hước nào có thể đời tôi.
Tôi dâng em sự trung thành của một người đàn ông chưa bao giờ trung thành.
Tôi dâng em cái cốt tủy của bản thân tôi mà bằng cách nào đó tôi đã giữ lại được – cái trái tim chính giữa trao đổi không bằng lời nói, qua lại không bằng những giấc mơ và không bị chạm tới bởi thời gian, bởi niềm vui, hay bởi những cảnh muộn phiền.
Tôi dâng em ký ức về một bông hồng vàng nhìn thấy lúc hoàng hôn, nhiều năm trước khi em ra đời.
Tôi dâng em những giải thích chính em, những lý thuyết về em, những tin tức chân thực và đầy bất ngờ về bản thân em.
Tôi có thể trao em nỗi cô đơn của tôi, bóng tối của tôi, khao khát của trái tim tôi; tôi đang cố mua chuộc em bằng bất định, bằng hiểm nguy, bằng bại trận.
Jorge Luis Borges, “Two English Poems,” Obras completas (Emecé Editores, 1974).
Copyright © 1934 by Jorge Luis Borges | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 