“Album những giấc mơ” – Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911–2004) là nhà văn, nhà thơ, và dịch giả người Ba Lan. Ông được trao giải văn chương quốc tế Neustadt năm 1978 và giải Nobel văn chương năm 1980.

Album những giấc mơ

10 tháng 5

Có phải tôi nhầm nhà, hay nhầm phố
hay biết đâu cầu thang, dẫu tôi từng ở đó hằng ngày?
Tôi nhòm qua lỗ khóa. Căn bếp: vẫn thế mà không như thế.
Và tôi mang theo, cuốn thành cuộn,
một dải băng nhựa, hẹp như một sợi dây giày,
đó là tất cả những gì tôi đã viết trong nhiều năm dài.
Tôi bấm chuông, không chắc mình có nghe thấy cái tên đó không.
Bà đứng trước tôi trong chiếc váy màu vàng nghệ,
không đổi, đón tôi bằng một nụ cười không một giọt nước mắt thời gian.
Và vào buổi sáng những con bạc má hót trên cây tuyết tùng.

17 tháng 6

Và tuyết đó sẽ tồn tại mãi mãi,
không được cứu chuộc, không được nói đến với bất kỳ ai.
Trên đó dấu vết của họ đóng băng vào lúc hoàng hôn
vào một giờ, một năm, ở một tỉnh, một đất nước.

Và khuôn mặt đó sẽ tồn tại mãi mãi
bị đập xuống hàng thế kỷ bởi những hạt mưa.
Một giọt đang chảy từ mí mắt xuống môi
trên một quảng trường trống, trong một thành phố không tên.

14 tháng 8

Họ lệnh cho chúng tôi thu dọn đồ đạc vì ngôi nhà sắp bị đốt.
Có thời gian để viết một bức thư, nhưng bức thư đó đã ở bên tôi.
Chúng tôi đặt các bó đồ xuống và ngồi dựa vào tường.
Họ nhìn chúng tôi đặt một cây vĩ cầm lên các bó đồ.
Các con trai nhỏ của tôi không khóc. Sự nghiêm túc và tò mò.
Một người lính cầm một can xăng. Những người khác xé rèm cửa.

18 tháng 11

Anh ta chỉ cho chúng tôi một con đường dẫn xuống.
Chúng tôi sẽ không bị lạc, anh ta nói, bởi có rất nhiều đèn.
Qua những vườn cây bỏ hoang, những vườn nho và những bờ kè
mâm xôi mọc um tùm, chúng tôi đi đường tắt,
và những ngọn đèn, tùy bạn muốn – là những chiếc đèn lồng
của những con đom đóm khổng lồ, hay các hành tinh nhỏ
hạ xuống trong chuyến bay không chắc chắn.
Một lần, khi chúng tôi tìm cách rẽ lên
mọi thứ biến mất. Và trong bóng tối hoàn toàn
tôi hiểu chúng tôi phải tiến vào trong vực thẳm
bởi vì chỉ khi ấy những ngọn đèn mới dẫn chúng tôi lần nữa.
Tôi nắm tay cô ấy, chúng tôi được gắn kết
bởi ký ức xác thịt
của những hành trình cùng nhau trên một chiếc giường tình nhân,
nghĩa là, đã từng ở trong đồng lúa hay một cánh rừng rậm.
Bên dưới một dòng suối gầm, có những đống đá lở đóng băng
mang cái màu gớm ghiếc của lưu huỳnh mặt trăng.

23 tháng 11

Một đoàn tàu dài đang đứng ở nhà ga và sân ga trống rỗng.
Mùa đông, đêm, bầu trời băng giá ngập trong sắc đỏ.
Chỉ thấy tiếng một phụ nữ khóc. Cô đang cầu xin điều gì đó
vô ích, từ một sĩ quan khoác một chiếc áo choàng bằng đá.

1 tháng 12

Các sảnh của nhà ga địa ngục, gió lùa và lạnh.
Một tiếng gõ cửa, cửa mở
và người cha đã khuất của tôi xuất hiện
nhưng trẻ, đẹp trai, đáng mến.
Ông chìa tay ra cho tôi. Tôi chạy khỏi ông
xuống một cầu thang xoắn ốc, bất tận.

3 tháng 12

Với bộ râu trắng rộng và mặc đồ nhung,
Walt Whitman dẫn đầu các điệu nhảy trong một trang viên
thuộc sở hữu của Swedenborg, Emanuel.
Và tôi cũng có mặt ở đó, uống rượu mật và rượu.
Thoạt đầu chúng tôi nắm tay nhau đi vòng tròn
giống như những tảng đá mốc
được đặt vào chuyển động. Rồi dàn nhạc vô hình
chơi nhanh hơn, và chúng tôi bị cuốn theo
sự điên cuồng của điệu nhảy, trong ngây ngất.
Và điệu nhảy đó, của sự hài hòa, của sự hòa hợp
là một điệu nhảy của Hassidim hạnh phúc.

14 tháng 12

Tôi đập đôi cánh khỏe của mình, di chuyển bên dưới
là những đồng cỏ xanh, những cây liễu, một dòng sông uốn lượn.
Và đây là lâu đài với con hào và gần đó, những khu vườn
nơi người yêu của tôi đang đi dạo.
Nhưng trên đường về tôi phải cẩn thận
kẻo làm mất cuốn sách thần chú
giắt ở thắt lưng. Tôi không bao giờ
bay được quá cao, và đây là những ngọn núi.
Tôi cố gắng vẫy vùng đến sườn núi phía trên khu rừng
mục nát từ những chiếc lá sồi và hạt dẻ.
Ở đó, vào những con chim khắc trên một cành khô,
một bàn tay vô hình đang ném những cành cây
để kéo tôi xuống bằng phép thuật.
Tôi ngã. Mụ giữ tôi trên găng tay của mụ,
bây giờ là một con diều hâu với bộ lông nhuốm máu,
Phù thủy của Hoang mạc. Trong lâu đài mụ đã phát hiện ra
những câu thần chú được in trong cuốn sách của tôi.

16 tháng 3

Khuôn mặt chưa được gọi. Anh ta chết như thế nào không ai biết.
Tôi nhắc đi nhắc lại câu hỏi cho đến khi anh ta có xác thịt.
Và anh ta, một võ sĩ, đấm vào hàm viên lính gác
vì thế những đôi ủng giẫm đạp lên anh ta. Tôi nhìn viên lính gác
với đôi mắt của một con chó và có một ham muốn:
thực hiện mọi mệnh lệnh để tôi được anh ta khen ngợi.
Và ngay cả khi anh ta gửi tôi đến thành phố,
một thành phố của những mái vòm, lối đi, quảng trường đá cẩm thạch
(có vẻ như là Venice), bước trên các phiến đá lát,
trong bộ đồ rách rưới lố bịch, chân trần, đội chiếc mũ quá khổ,
tôi chỉ nghĩ làm sao hoàn thành những gì anh ta giao cho,
tôi xuất trình giấy tờ và mang cho anh ta
một con búp bê Nhật Bản (người bán không hề biết giá trị của nó).

24 tháng 3

Đó là một xứ sở ở rìa Rừng hoang Rudnicka,
chẳng hạn, cạnh xưởng cưa ở Jaszuny, giữa rừng sam Kiejdzie
và các làng Czernica, Mariampol, Halina.
Có lẽ sông Yerres chảy qua đây
giữa những bờ cỏ chân ngỗng trên những đồng cỏ đầm lầy.
Thông phối giống, những cây cầu, dương xỉ cao.
Trái đất phập phồng! Không phải để bung ra
mà để thông báo bằng một chuyển động của lớp da
rằng nó có thể làm cho cây cối chúi đầu vào nhau và đổ.
Vì lẽ đó, niềm vui. Niềm vui mà trước đó người ta
chưa bao giờ biết đến. Hân hoan! Hân hoan!
trong một lối đi, một túp lều, một phiến đá nhô ra.
Và nước! Nhưng trong vùng nước đó bất cứ gì bạn bắn đều chìm.
Joseph, sực mùi thuốc lá rẻ tiền, đứng trên bờ sông.
– Tôi bắn một con gấu nhưng nó chìm rồi. – Bao giờ?
– Chiều nay. – Dốt, thấy cái thùng đó không?
Con gấu của anh kia kìa, nổi trong đó. Con gấu đâu? Thật đáng xấu hổ.
Nó chỉ là một con gấu con bị thương đang thở.

26 tháng 3

Qua những đồng cỏ vào ban đêm,
qua những cánh đồng cỏ của nền văn minh
chúng tôi chạy, la hét, ca hát, bằng thứ tiếng không phải của mình
nhưng một thứ tiếng khiến những người khác khiếp sợ.
Họ chạy trước chúng tôi, chúng tôi bước
những sải hai thước, ba thước,
sức mạnh vô hạn, hạnh phúc.
Tắt đèn, một chiếc ô tô dừng lại: một chiếc khác,
một chiếc ô tô từ đó. Chúng tôi nghe thấy những giọng nói
gần chúng tôi nói một thứ tiếng mà chúng tôi chỉ dùng để nhại.
Bây giờ chúng tôi, những kẻ giả mạo, bị nỗi sợ tóm lấy
ghê gớm đến mức qua những hàng rào và cọc
bằng những bước vọt mười bốn thước chúng tôi chạy sâu vào rừng.
Và sau chúng tôi là những tiếng hét
trong phương ngữ của người Scythia hoặc Lombard.

3 tháng 4

Đoàn thám hiểm chúng tôi tiến vào vùng đất dung nham khô.
Có lẽ bên dưới chúng tôi là áo giáp và vương miện
nhưng ở đây không có lấy một cái cây
hay thậm chí địa y trên đá,
và trên bầu trời không chim, lướt qua mây mỏng
mặt trời lặn xuống giữa những khối đá đen.

Khi dần dần, trong sự im lặng hoàn toàn
không một tiếng thằn lằn sột soạt
sỏi bắt đầu lạo xạo dưới những bánh xe tải
đột nhiên chúng tôi thấy, đứng trên một ngọn đồi,
một chiếc áo corset màu hồng với dải ruy băng bồng bềnh.
Thêm cái thứ hai và thứ ba. Vì vậy, đầu trần,
chúng tôi tiến về phía chúng, những ngôi đền đổ nát.

Montgeron, 1955

Czesław Miłosz, “Album of Dreams,” trans. author and Lawrence Davis in Miłosz, The Collected Poems, 1931-1987 (Ecco Press, 1988).

Copyright © 1962 by Czesław Miłosz | Nguyễn Huy Hoàng dịch.