“Điệu blues của người tị nạn” – W. H. Auden
Photo by Jerry Cooke
W. H. Auden sinh năm 1907 ở York và theo học Văn học Anh tại Christ Church, Đại học Oxford, nơi ông kết bạn với các nhà thơ Cecil Day-Lewis, Louis MacNeice, và Stephen Spender. Ông đến Mỹ năm 1939 và trở thành công dân Hoa Kỳ năm 1946. Auden được trao giải Pulitzer cho thơ năm 1948, giải Bollingen năm 1953, và giải Sách Quốc gia Mỹ cho thơ năm 1956, và từ năm 1956 đến năm 1961 là Giáo sư về Thơ tại Đại học Oxford. Ông qua đời ở Vienna năm 1973.
Điệu blues của người tị nạn
Cứ cho là thành phố có mười triệu linh hồn,
Có người sống trong nhà lầu, có người sống trong hang:
Mà không có chỗ cho chúng ta, bạn ơi, không có chỗ cho chúng ta.
Chúng ta từng có một đất nước và nghĩ thế là phải,
Hãy nhìn vào bản đồ và rồi bạn sẽ thấy:
Giờ chúng ta không thể đến được đó, bạn ơi, không thể đến được đó.
Trong sân nhà thờ làng có cây thủy tùng già,
Cứ mỗi độ xuân về là nó lại nở hoa;
Hộ chiếu cũ thì không làm được thế, bạn ơi, không làm được thế.
Tay lãnh sự đập xuống bàn và quát:
“Nếu không có hộ chiếu, anh coi như đã chết”;
Nhưng chúng ta vẫn còn sống, bạn ơi, chúng ta vẫn còn sống.
Đến trước một ủy ban; họ đưa tôi cái ghế;
Lịch sự đề nghị tôi hãy trở lại năm sau:
Nhưng hôm nay ta đi đâu, bạn ơi, hôm nay ta đi đâu?
Đến một buổi mít tinh; người chủ trì đứng lên và nói:
“Nếu cứ để họ vào, họ sẽ trộm miếng bánh hằng ngày của ta”;
Hắn nói bạn và tôi, bạn ơi, hắn nói bạn và tôi.
Dẫu tôi nghe tiếng sấm động trên trời;
Đó là Hitler ở châu Âu, nói “Chúng phải lìa đời”;
Ôi ta nằm trong đầu hắn, bạn ơi, ta nằm trong đầu hắn.
Thấy con chó trong cái áo khoác cài kim băng,
Thấy một cánh cửa mở và lũ mèo được vào trong:
Nhưng chúng đâu phải Do Thái Đức, bạn ơi, đâu phải Do Thái Đức.
Đi xuống cảng và đứng ở cầu tàu,
Thấy đàn cá bơi lượn như tự do dưới nước:
Chỉ cách đây ba thước, bạn ơi, chỉ cách đây ba thước.
Bước qua một khu rừng, thấy lũ chim trên cây;
Chúng nào có chính trị gia và hót mê say:
Chúng nào có phải loài người, bạn ơi, nào có phải loài người.
Mơ thấy một tòa nhà có một ngàn tầng lầu,
Một ngàn ô cửa sổ và một ngàn cánh cửa;
Chẳng cái nào là của mình đâu, bạn ơi, chẳng cái nào là của mình đâu.
Đứng trên một bình nguyên rộng lớn dưới làn tuyết rơi;
Mười ngàn tên binh sĩ diễu hành qua lại:
Tìm kiếm bạn và tôi, bạn ơi, tìm kiếm bạn và tôi.
W. H. Auden, “Refugee Blues,” Another Time (Random House, 1940). This poem was first published (as “Song”) in The New Yorker (April 15, 1939 Issue).
Copyright © 1939 by W. H. Auden | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 
The poem spoke to me. I saw myself in a few stanzas of the poem.
Ditto Hà!