Primo Levi in his studio, Turin, 1981 | Photo by Sergio del Grande/Mondadori Portfolio/Getty
Primo Levi sinh năm 1919 ở Turin, Ý. Là một nhà hóa học, ông bị bắt trong Thế chiến thứ II do tham gia phong trào kháng chiến chống Phát xít và bị đưa đến Auschwitz năm 1944. Trải nghiệm trong trại tử thần và những chuyến đi đến Đông Âu sau này là chủ đề của những cuốn hồi ký, tiểu thuyết, truyện ngắn, tiểu luận và thơ của ông. Ông qua đời ở Turin năm 1987.
Xong rồi đấy: hãy để nó một mình.
Cây bút cầm trên tay tôi nặng trịch!
Mới lúc trước nó hẵng còn nhẹ bẫng,
Linh động như giọt thủy ngân;
Tôi chỉ phải đi theo nó dần dần.
Bàn tay tôi nó dẫn
Như con chó dẫn đi một người mù,
Như cô nàng dẫn ta trong điệu vũ.
Giờ đã xong, công việc đã đủ,
Hoàn thiện, tròn đầy.
Nếu tôi bỏ đi chỉ một từ,
Thì sẽ có một cái lỗ chảy mủ.
Nếu tôi thêm một từ,
Nó sẽ nhô như cái nhọt gớm ghiếc.
Đổi một từ, nó sẽ thành lạc điệu,
Như chó sủa ở buổi nhạc phiêu diêu.
Làm gì đây? Làm sao đây để dứt?
Mỗi tác phẩm sinh ra ta lại chết đi thêm một ít.
Primo Levi, “The Opus,” The New Yorker, trans. Gaia Servadio and A. Alvarez (October 12, 1987 Issue).
Copyright © by Primo Levi | Nguyễn Huy Hoàng dịch.