“Vợ Lót” – Anna Akhmatova
Lot Fleeing from Sodom, 1810 by Benjamin West
Anna Akhmatova sinh năm 1889 ở Odessa. Năm 1910 bà kết hôn với nhà thơ Nikolai Gumilev và cùng chồng và các nhà thơ như Osip Mandelstam và Sergey Gorodetsky lập nên trường phái thơ Acme. Năm 1912 bà xuất bản tập thơ đầu và chỉ trong chín năm bà cho ra đời thêm bốn tập thơ khác. Năm 1918 bà ly hôn với Gumilev và kết hôn với Vladimir Shileyko cho đến khi ly dị năm 1926, trong khi Gumilev bị Cheka hành quyết năm 1921. Bà có thêm một mối tình nữa với Nikolai Punin, người qua đời trong Gulag năm 1953. Thơ của Akhmatova bị chính quyền cấm xuất bản cho đến năm 1940, rồi một lần nữa sau khi Thế chiến II kết thúc. Hai tuyển tập thơ của bà được xuất bản trở lại vào các năm 1958 và 1961, nhưng phải đến năm 1987 tác phẩm vĩ đại của bà về cuộc Đại thanh trừng, Requiem (Cầu hồn), mới được xuất bản ở Liên Xô. Thay vì chọn cuộc sống lưu vong như nhiều nhà thơ cùng thời, bà ở lại Leningrad cho đến khi qua đời năm 1966.
Vợ Lót
Nhưng vợ của Lót quay ngó lại đằng sau mình, nên hóa ra một tượng muối.
—Sáng-thế Ký 19:26
Và người công chính theo sứ giả của Chúa,
Cao lớn rạng ngời trên ngọn núi đen.
Song nỗi lo âu nói trong lòng người vợ:
Đã quá muộn đâu, vẫn có thể ngoái nhìn
Những ngọn tháp đỏ của Sô-đôm bản xứ,
Quảng trường bà hát, chỗ kéo sợi ngoài sân,
Ngôi nhà cao trống những khung cửa sổ
Nơi bà sinh những đứa trẻ cho chồng.
Bà nhìn lại – một cơn đau chí mạng
Khóa chặt mình, đôi mắt cũng mù theo;
Thân bà hóa thành cột muối trong veo,
Đôi chân mau bỗng gắn chặt xuống đất.
Ai sẽ khóc cho người đàn bà? Có thật
Giữa mất mát bà cũng chỉ là một cái tên?
Nhưng trong tim tôi sẽ không bao giờ quên
Người đổi mạng sống lấy một lần liếc mắt.
Anna Akhmatova, “Лотова жена,” Русский современник, No. 1 (1924).
Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 