“Con quái vật của ông Cogito” – Zbigniew Herbert
Zbigniew Herbert (1924–1998) là nhà thơ người Ba Lan. Ông được trao nhiều giải thưởng văn học, trong đó có giải nhà nước Áo cho văn chương châu Âu năm 1965, giải Herder năm 1973, và giải Jerusalem năm 1991. Ngoài thơ, ông cũng viết tiểu luận, một số vở kịch, và văn xuôi.
Con quái vật của ông Cogito
1
Thánh George may mắn
trên yên ngựa hiệp sĩ
đã có thể đánh giá chính xác
sức mạnh và chuyển động của con rồng
nguyên tắc đầu tiên của chiến lược
là đánh giá chính xác kẻ thù
ông Cogito
ở thế bất lợi hơn
ông ngồi trên cái yên
thấp của một thung lũng
phủ sương mù dày đặc
không thể nhìn ra qua sương mù
đôi mắt sáng rực
móng vuốt tham lam
cái hàm
qua sương mù
chỉ có thể thấy
sự lung linh của hư vô
con quái vật của ông Cogito
không có kích thước
rất khó mô tả
vượt ngoài định nghĩa
nó giống như một áp thấp lớn
lan rộng khắp đất nước
không thể chọc thủng
bằng một cây bút
một cuộc tranh luận
một ngọn thương
nếu không vì gánh nặng ngột ngạt
và cái chết mà nó gửi xuống
thì người ta đã nghĩ
nó là ảo giác
một căn bệnh của trí tưởng tượng
nhưng nó tồn tại
chắc chắn là tồn tại
như cacbon monoxit nó lấp đầy
nhà cửa đền chợ
đầu độc giếng
phá hủy các cấu trúc của tâm trí
phủ mốc lên bánh mì
bằng chứng về sự tồn tại của con quái vật
là các nạn nhân của nó
không phải bằng chứng trực tiếp
nhưng đủ
2
những người biết điều nói
ta có thể sống chung
với con quái vật
ta chỉ phải tránh
những chuyển động đột ngột
lời nói đột ngột
trường hợp bị đe dọa
hãy làm như hình dạng
của tảng đá hay cái lá
nghe Tự nhiên khôn ngoan
khuyên nên bắt chước
rằng chúng ta thở nông
làm như không ở đó
nhưng ông Cogito
không muốn một cuộc đời giả tạo
ông muốn chiến đấu
với con quái vật
trên nền đất chắc
nên ông đi lúc bình minh
vào một vùng ngoại ô buồn ngủ
được trang bị cẩn thận
một vật sắc nhọn dài
ông gọi con quái vật
trên các con phố vắng
ông xúc phạm con quái vật
khiêu khích con quái vật
như một viên lính giáp lá cà bạo gan
của một đội quân không tồn tại
ông gọi –
ra đi đồ hèn nhát thấp hèn
qua sương mù
chỉ có thể thấy
cái mõm khổng lồ của hư vô
ông Cogito muốn bước vào
một cuộc chiến không cân sức
nó sẽ xảy ra
có lẽ sắp
trước khi có
một cú ngã từ sự chậm chạp
một cái chết tầm thường không vinh quang
sự nghẹt thở từ sự không hình dạng
Zbigniew Herbert, “The Monster of Mr. Cogito,” Report from the Besieged City and Other Poems, trans. John and Bogdana Carpenter (Ecco Press, 1985).
Copyright © 1983 by Zbigniew Herbert | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 