“Đám tang của Bobò” – Joseph Brodsky

Joseph Brodsky sinh năm 1940 ở Leningrad và định cư ở Hoa Kỳ từ năm 1972 sau khi bị chính quyền Liên Xô trục xuất. Ông được trao giải phê bình của Hiệp hội Nhà Phê bình Sách Quốc gia Mỹ năm 1986 và giải Nobel văn chương năm 1987, sau đó được bổ nhiệm làm Poet Laureate của Hoa Kỳ từ năm 1991 đến năm 1992. Ông qua đời ở New York City năm 1996.

Đám tang của Bobò

                                   I

Bobò đã chết, nhưng đừng ngả mũ.
Không gì chúng ta làm sẽ an ủi được nữa.
Làm sao ghim lên mũi tòa nhà Đô đốc
được một con bướm – nó sẽ rách.

Những cửa sổ vuông, bất kể bạn nhìn chỗ
nào ở cả hai phía. Và để đáp lại
câu hỏi “Đã có chuyện gì,” hãy mở
một hộp thiếc rỗng và nói, “Chuyện này.”

Bobò đã chết. Thứ Tư kết thúc.
Trên những con phố không có chỗ trú đêm,
trắng rất trắng. Chỉ có dòng nước đen
của sông đêm là không nhận lấy tuyết.

                                   II

Bobò đã chết – một dòng chứa nỗi đau đớn.
Những cửa sổ vuông, những vòm bán nguyệt.
Băng giá đến nỗi nếu người ta phải chết
thì hãy để một khẩu súng làm việc.

Vĩnh biệt Bobò, Bobò xinh đẹp.
Lỗ chỗ phô mai là những giọt nước mắt.
Chúng tôi quá yếu ớt để đi theo em,
nhưng cũng không đủ mạnh để đứng yên.

Hình ảnh của em, tôi đã biết trước,
trong thời tiết nóng và lạnh đến lạ kỳ,
sẽ không thu nhỏ, mà hoàn toàn trái ngược,
trong phối cảnh độc nhất của phố Rossi.

                                   III

Bobò đã chết. Đấy là một cảm giác
có thể chia sẻ nhưng trơn như xà phòng.
Hôm nay, trong giấc mơ tôi thấy
mình nằm trên giường, và quả thật tôi nằm.

Xé một trang giấy, nhưng đọc đúng ngày:
danh sách mất mát bắt đầu từ một số không.
Không có Bobò, giấc mơ giống với thực tế
và không khí đi vào phòng theo hình vuông.

Bobò đã chết. Người ta sẽ muốn,
miệng hơi hé, nói “Sao phải thế. Đâu cần.”
Sau cái chết nhất định là sự trống rỗng.
Khả dĩ hơn Địa ngục, và tồi tệ hơn.

                                   IV

Em là mọi thứ. Nhưng, không còn sống,
Bobò của tôi, em đã thành không gì –
hay, chính xác hơn, là một cục trống rỗng,
mà, nếu nghĩ, thì cũng là rất nhiều.

Bobò đã chết. Đối với mắt tròn,
chân trời trông giống như một con dao.
Nhưng không Kiki hay Zazà sẽ thế được vào
chỗ em, Bobò. Điều đó là không thể nào.

Hôm nay thứ Năm. Tôi tin vào sự trống rỗng.
Nó giống, nhưng tồi tệ hơn Địa ngục.
Và Dante mới cúi xuống một tờ giấy trắng
và đặt một lời vào chỗ trống.

Joseph Brodsky, “Похороны Бобо” (1972).

Nguyễn Huy Hoàng & Phạm Hà Anh dịch.