“Georg Heym – cuộc phiêu lưu gần như siêu hình” – Zbigniew Herbert

Zbigniew Herbert (1924–1998) là nhà thơ người Ba Lan. Ông được trao nhiều giải thưởng văn học, trong đó có giải nhà nước Áo cho văn chương châu Âu năm 1965, giải Herder năm 1973, và giải Jerusalem năm 1991. Ngoài thơ, ông cũng viết tiểu luận, một số vở kịch, và văn xuôi.

Georg Heym – cuộc phiêu lưu gần như siêu hình

1

Nếu đúng là
hình ảnh đi trước ý nghĩ
thì người ta có thể tin
rằng những ý tưởng của Heym
hình thành khi trượt băng

– sự dễ dàng của chuyển động
trên bề mặt băng giá

ông ở đây và ở kia
đi vòng tròn quanh trung tâm chuyển động
ông không phải một hành tinh
hay một cái chuông
hay một nông dân bị buộc vào cái cày

– tính tương đối của chuyển động
sự thâm nhập giống gương của các hệ thống

bờ trái gần hơn
(những mái ngói đỏ của Gatow)
bay ngược lại
như một chiếc khăn trải bàn giật mạnh
trong khi bờ phải
đứng (dường như) tại chỗ

– sự lật đổ tất định luận
sự chung sống diệu kỳ của các khả năng

– sự lớn lao của tôi –
Heym nói với chính mình
(lúc này ông đang lướt về phía sau
với chân trái giơ lên)
dựa trên khám phá
rằng trong thế giới hiện đại
không có những kết quả trực tiếp
không sự chuyên chế của hệ quả
nền độc tài của nhân quả

mọi ý nghĩ
hành động
đối tượng
hiện tượng
nằm cạnh nhau
như những dấu giày trượt
trên một bề mặt trắng

một tuyên bố có sức nặng
cho vật lý lý thuyết
một tuyên bố nguy hiểm
cho lý thuyết thơ ca

2

những người đứng trên bờ phải
không nhận thấy sự biến mất của Heym

cậu học sinh trung học đi qua ông
thấy mọi thứ theo thứ tự ngược lại:

áo len trắng
quần cài dưới đầu gối
bằng hai chiếc cúc xương
cẳng chân trong tất màu cam
đôi giày trượt nguyên nhân của tai nạn

hai cảnh sát chen
qua đám đông những người xem
đứng trên cái hố trên băng
(trông giống như một lối vào ngục tối
cái miệng lạnh của một chiếc mặt nạ)

liếm bút chì
họ cố gắng ghi lại sự việc
đưa ra thứ tự
theo lô gích lỗi thời
của Aristotle
bằng sự thờ ơ đần độn
của thẩm quyền
cho nhà khám phá
và những ý nghĩ của ông
mà giờ đây
đang lang thang bất lực
dưới băng

Zbigniew Herbert, “Georg Heym – the Almost Metaphysical Adventure,” Mr. Cogito, trans. Bogdana and John Carpenter (Ecco Press, 1993).

Copyright © 1974 by Zbigniew Herbert | Nguyễn Huy Hoàng dịch.