“Claudius thần thánh” – Zbigniew Herbert

Zbigniew Herbert (1924–1998) là nhà thơ người Ba Lan. Ông được trao nhiều giải thưởng văn học, trong đó có giải nhà nước Áo cho văn chương châu Âu năm 1965, giải Herder năm 1973, và giải Jerusalem năm 1991. Ngoài thơ, ông cũng viết tiểu luận, một số vở kịch, và văn xuôi.

Claudius thần thánh

Người ta nói
ta được thai nghén bởi Tự nhiên
nhưng không trọn
như một bức tượng bỏ dở
một phác hoạ
một đoạn thơ hỏng

nhiều năm ta đóng vai ngờ nghệch
những kẻ ngốc sống yên ổn hơn
ta bình tĩnh đón nhận những lời lăng mạ
nếu ta trồng tất cả những cái hạt
người ta ném vào mặt mình
thì một rừng ô liu sẽ mọc lên
một ốc đảo rộng lớn những cây cọ

ta tiếp nhận một nền giáo dục đa diện
Livius các nhà tu từ học triết gia
ta nói tiếng Hy Lạp như người Athen
mặc dù Plato ta chỉ giống
ở tư thế nằm

ta hoàn thành sự học
trong các quán rượu và nhà chứa bên cảng
những từ điển bất thành văn tiếng Latin thông tục
kho tàng không đáy của tội ác và ham muốn

sau vụ sát hại Caligula
ta trốn sau màn
họ lôi ta ra bằng vũ lực
ta không phịa ra được một vẻ mặt khôn ngoan
khi thế giới bị ném dưới chân ta
nực cười và bằng phẳng

từ đó ta trở thành hoàng đế
cần mẫn nhất trong lịch sử thế giới
Hercules của bộ máy quan liêu
ta hãnh diện nhớ lại
đạo luật phóng khoáng
cho phép phát ra
những tiếng bụng ọc ạch trong bữa tiệc

ta bác bỏ cáo buộc ác độc thường được gán lên ta
trên thực tế ta chỉ lơ đãng

ngày Messalina chết thảm –
sinh linh tội nghiệp bị giết ta thừa nhận là theo lệnh của ta –
trong bữa tiệc ta đã hỏi – Sao Hoàng hậu chưa đến
một sự im lặng chết chóc trả lời
thực sự ta quên

thỉnh thoảng ta mời
người chết đến chơi xúc xắc
ta phạt những kẻ không đến bằng hình phạt
chồng chất những công việc nặng nhọc đến mức
có thể ta đã nhầm lẫn trong chi tiết

hình như
ta đã ra lệnh xử tử
ba mươi lăm nguyên lão
và kỵ sĩ của ba bách binh trưởng
thì sao
bớt tím đi một chút
bớt nhẫn vàng
mặt khác – đây chẳng phải chuyện thường –
có thêm chỗ trong rạp hát

không ai muốn hiểu
mục đích của những việc làm này là cao cả
ta muốn làm người ta quen với cái chết
làm cùn lưỡi sắc của nó
đưa nó xuống kích thước tầm thường hằng ngày
của một cơn buồn nhẹ hoặc chảy nước mũi

và đây là bằng chứng
cho sự tinh tế về cảm xúc của ta
ta đã dỡ bỏ tượng Augustus hiền từ
khỏi pháp trường
để khối đá hoa cương nhạy cảm
khỏi nghe tiếng rống của những kẻ bị kết án

ta đã dành buổi đêm để nghiên cứu
ta đã viết lịch sử người Etrusca
lịch sử Carthage
một đoản luận về sao Thổ
một đóng góp cho lý thuyết trò chơi
và một khảo luận về nọc rắn

chính ta là người đã cứu Ostia
khỏi cuộc xâm lăng của cát
ta đã tát cạn những đầm lầy
xây cầu dẫn nước
kể từ đó rửa sạch máu
đã trở nên dễ dàng hơn ở Rome

ta đã mở rộng biên giới của đế quốc
đến tận Britannia Mauretania
và Thracia nếu ta nhớ chính xác

cái chết của ta là do vợ ta Agrippina gây ra
với một niềm say mê không thể kiềm chế với nấm
nấm – tinh túy của rừng đã trở thành bản chất của cái chết

hỡi hậu thế – hãy nhớ với lòng tôn kính và biết ơn
ít nhất một công lao của Claudius thần thánh
ta đã thêm các ký tự mới và âm mới vào bảng chữ cái
mở rộng giới hạn ngôn ngữ tức giới hạn của tự do

các chữ cái ta tìm ra – hai con gái yêu Digamma và Antisigma
hãy dẫn đường cho cái bóng của ta
khi ta đi với bước chân run rẩy vào vùng đất tối của Orcus

Zbigniew Herbert, “The Divine Claudius,” Report from the Besieged City and Other Poems, trans. John and Bogdana Carpenter (Ecco Press, 1985).

Copyright © 1983 by Zbigniew Herbert | Nguyễn Huy Hoàng dịch.