“Trên gác mái” – Seamus Heaney

Seamus Heaney sinh năm 1939 ở hạt Derry, Bắc Ireland. Ông xuất bản tập thơ đầu năm 1966, theo sau là các tập thơ, phê bình, và dịch phẩm đưa ông đến vị thế là một trong những nhà thơ hàng đầu của thế hệ mình. Ông được trao giải E. M. Forster năm 1975, giải Nobel văn chương năm 1995, hai giải Whitbread vào các năm 1996 và 1999, giải Irish PEN năm 2005, giải T. S. Eliot năm 2006, giải David Cohen năm 2009, giải Forward cho tập thơ xuất sắc nhất năm 2010, và giải công nhận trọn đời của giải thơ Griffin năm 2012. Ông qua đời ở Dublin năm 2013.

Trên gác mái

I

Như Jim Hawkins vắt vẻo trên thanh buồm ngang
Của con tàu Hispaniola, không gì bên dưới cậu
Ngoài làn nước xanh trong và cát đáy sạch,

Con tàu mắc cạn, cột buồm nghiêng ngoài xa
Bên trên một đáy biển nơi cá sọc bơi thành đàn –
Và khi chúng đi qua, khuôn mặt Israel Hands

Đã xuất hiện sau dây buồm trước khi Jim bắn chết gã
Như xuất hiện lần nữa… “Nhưng gã đã chết hẳn rồi,”
Câu chuyện kể, “vừa bị bắn, vừa bị chết đuối.”

II

Một cây bạch dương trồng hai chục năm trước
Đến giữa Biển Ireland và tôi
Ở cửa sổ gác mái, một người đàn ông bị bỏ lại

Trong gác xép của mình, một cậu bé
Được rèn giũa trong tổ quạ của một đời,
Khí phun qua lại, say gió, được đỡ

Bởi mọi thứ rì rầm từ sống tàu đến đầu cột buồm,
Dụi mắt để tin chúng và cây bạch dương
Buồm ngọn, bồng bềnh, cuộn sóng nhất này.

III

Bước chân ma trên cái ngày ấy là terra firma
Của vải sơn hành lang, ông tôi bây giờ xuất hiện,
Giọng ông lung lay như tấm màn gió lùa

Họ dựng lên trong Phòng Câu Lạc Bộ trước đó
Cho buổi matinée tôi vừa đi xem về.
“Còn Isaac Hands,” ông hỏi, “có Isaac trong đó không?”

Trí nhớ của ông về cái tên cũng lung lay,
Lầm lẫn của ông không bao giờ thay đổi, mãi mãi,
Như cú tõm duy nhất khi xác Israel rơi xuống.

IV

Khi tôi già đi và quên mất đi những cái tên,
Khi sự không chắc chắn trên những bậc thang
Nhiều thêm và nhiều thêm sự xây xẩm

Của cậu thuyền viên lần đầu tiên lên giàn buồm,
Khi cái đáng ghi nhớ chìm dần
Vào cái không thể vãn hồi,

Không phải là tôi không thể vẫn tưởng tượng
Được sự đứt đoạn bất ngờ nhẹ và thế giới nghiêng
Khi một cơn gió nổi lên và chiếc mỏ neo dằn.

Seamus Heaney, “In the Attic,” Human Chain (Faber and Faber, 2010). This poem was first published in The New Yorker (February 9, 2009 Issue).

Copyright © 2010 by Seamus Heaney | Nguyễn Huy Hoàng dịch.