“Một phát hiện” – Vladimir Nabokov
Vladimir Nabokov sinh năm 1899 ở St Petersburg. Ông viết các tác phẩm đầu bằng tiếng Nga, nhưng nổi tiếng nhất với những cuốn tiểu thuyết viết bằng tiếng Anh mà nổi bật là Lolita. Ngoài tiểu thuyết, ông còn sáng tác truyện ngắn, thơ, kịch, và dịch nhiều tác phẩm tiếng Nga sang tiếng Anh, trong đó có Eugene Onegin của Pushkin. Nabokov qua đời ở Thụy Sĩ năm 1977.
Một phát hiện
Tôi tìm thấy nó nơi vùng đất huyền thoại
chỉ toàn đá, oải hương và những bụi cỏ chùm,
nơi nó đậu trên một đụn cát bùn
cứng bên dòng chảy của một ngọn đèo núi.
Các đặc điểm kết hợp khiến cho nó là mới
đối với khoa học: hình hài và hình thái – sắc độ riêng,
giống ánh nguyệt, làm dịu bớt màu xanh,
mặt dưới xẩm, kẻ ca rô diềm cánh.
Mũi kim đã bày ra cái sinh dục tượng khắc;
các mô ăn mòn không còn giấu được đi
trên lam kính sáng cái chấm nhỏ vô giá, li ti
đang làm lõm giọt lệ lồi, trong suốt.
Trơn tru một con vít được vặn; hai cái móc
màu hổ phách xoải ra đối xứng từ màn sương,
hoặc những cái vảy như những cái vợt thạch anh
tím bắc qua cái vòng diệu kỳ của thấu kính.
Tôi tìm thấy nó và đặt tên cho nó, biết
tiếng Latin phân loại; bởi thế trở thành ông
bố đỡ đầu và người tả đầu tiên của một con
côn trùng – tôi không ham tiếng tăm nào khác.
Giờ xòe rộng trên chiếc ghim (tuy ngủ thiếp),
và an toàn khỏi những họ hàng lần mò và gió sương,
trong thành trì vắng vẻ nơi chúng ta đặt nằm
các mẫu vật chuẩn, nó sẽ vượt qua bụi trần của nó.
Những bài thơ mất ngàn năm để chết, những bức
tranh tối, ngai vàng, những hòn đá khách hành hương hôn,
chỉ là bắt chước sự bất tử, không hơn
của chiếc nhãn đỏ này trên một con bướm bé.
Vladimir Nabokov, “A Discovery,” Poems and Problems (McGraw-Hill, 1969). This poem was first published, under the title “On Discovering a Butterfly,” in The New Yorker (May 7, 1943 Issue).
Copyright © 1943 by Vladimir Nabokov | Nguyễn Huy Hoàng dịch.
Nguyễn Huy Hoàng 